Βανβιτέλι

(Vanvitelli). Οικογένεια καλλιτεχνών ολλανδικής καταγωγής (Van Wittel), που εγκαταστάθηκε στην Ιταλία κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια του 18ου αι. 1. Γκάσπαρ (Gaspar, Άμερσφορτ 1655 – Ρώμη 1736). Τοπιογράφος κυρίως, έζησε στη Ρώμη από το 1674 ζωγραφίζοντας μεγάλες και λεπτομερειακές απόψεις που είχαν σημαντική επίδραση στον Καναλέτο. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα έμεινε στη Νάπολη και στη Βενετία. 2. Λουίτζι (Luigi, Νάπολη 1700 – Καζέρτα 1773). Γιος του προηγούμενου, θεωρείται από τους μεγαλύτερους αρχιτέκτονες της Ιταλίας της περιόδου μεταξύ μπαρόκ και νεοκλασικισμού. Ακολούθησε αρχικά την τέχνη του πατέρα του, γρήγορα όμως αισθάνθηκε κλίση προς την αρχιτεκτονική. Στη Ρώμη μαθήτευσε κοντά στον Γιουβάρα και γνώρισε τους κλασικούς από τα αρχαία μνημεία και από τα συγγράμματα του Βιτρουβίου. Το αντιπροσωπευτικότερο έργο του είναι το βασιλικό ανάκτορο στην Καζέρτα, για το οποίο εργάστηκε είκοσι χρόνια. Οι πρωτότυπες αρχιτεκτονικές λύσεις του, χωρίς να το απομακρύνουν από τον αυστηρό του ρυθμό, το αναδεικνύουν σε ένα από τα καλύτερα κτίρια της εποχής. Άλλα έργα του Β. υπάρχουν στην Ανκόνα (λοιμοκαθαρτήριο, αψίδα του Κλήμεντος κ.ά.), στη Ρώμη (Αγία Καικιλία στο Τραστέβερε, πρόσοψη του μεγάρου Οντεσκάλκι σε συνεργασία με τον Σάλβι, Παναγία των Αγγέλων στις Θέρμες του Διοκλητιανού), στη Νάπολη (εκκλησία του Ευαγγελισμού, υδραγωγείο του Καρόλου), στην Περούτζια και στο Βιτέρμπο. Είχε αναλάβει και την ανακαίνιση του βασιλικού ανακτόρου του Μιλάνου, που ολοκλήρωσε ο Πιερμαρίνι. Η πρόσοψη του μεγάρου Κολαμπρίτι στη Νάπολη (αρχές 18ου αι.) ανακατασκευάστηκε από τον σπουδαίο Ιταλό αρχιτέκτονα Λουίτζι Βανβιτέλι (φωτ. Pedicini).